Το δημοτικό διαμέρισμα Καστελλιανών, αποτελείται από τα χωριά Πάνω και Κάτω Καστελιανά, τα Φαβριανά και το χωριό Φιλίππους στις παρυφές της νοτιοανατολικής Μεσαράς καθώς και τον οικισμό Τσούτσουρος (αρχαία Ίνατος) στη νότια πλευρά των Αστερουσίων. Όλα τα χωριά του διαμερίσματος είναι χτισμένα στη βόρεια ρίζα των Αστερουσίων. Τα δυο πρώτα χωριά βρίσκονται (ιδιαίτερα το χωριό Κάτω Καστελιανών) κάτω από τον επιβλητικό και αρχαιοκατοικημένο Κάστελο, στην κορυφή του οποίου ακόμη στέκονται τα ερείπια του περίφημου Castel de Belvedere της Βενετοκρατίας, το οποίο ήταν η έδρα της ομώνυμης «καστελανίας» Belvedere ή Ρίζου ή Ριζόκαστρου και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τους πρώτους αιώνες του αγώνα για εδραίωση της βενετσιάνικης κυριαρχίας στην Κρήτη.
Στην κορυφή του Κάστελου τοποθετείται η αρχαία δωρική πόλη «Πριανσός». Ηταν ισχυρή και μεγάλη πολιτεία με δικό της νόμισμα και με επίνειό, την ιερή Ίνατο. Η Πριανσός αναφέρεται ως σπουδαίο κέντρο πολιτιστικής δράσης κατά τους ιστορικούς χρόνους και κατά τους χρόνους των εμφυλίων πολέμων, στην δωρική προ -ρωμαϊκή Κρήτη.
Από το χωριό Πάνω Καστελιανά ο δρόμος με δυτική κατεύθυνση οδηγεί στο χωριό «Φιλίππους» το οποίο εμφανίζεται σε έγγραφο του 1248[1] για πρώτη φορά με αυτό το όνομα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναγραφή του ονόματος από τον Καστροφύλακα (Κ 237) ως Μάζα Φιλίππου Χάμπαθα (Maxa Filipu Gandassa) και ως (Cambothomassa Filipu) (K242) το 1583. Το όνομα Μαζα (Μαζάς όπως και άλλα με αυτήν την ετυμολογία και κατάληξη) είναι δηλωτικό ιερών κορυφής κατά την άποψη του αρχαιολόγου Νικόλαου Πλάτωνα [2].
Επιστρέφουμε στα Πάνω Καστελιανά για να ακολουθήσουμε το δρόμο που από τα Κάτω Καστελιανά μέσα από μια θαυμάσια διαδρομή που διασχίζει τα Αστερούσια όρη μας φέρνει το επίνειο του Δήμου, στον Τσούτσουρο. Ο δύσκολος χωματόδρόμος μετά από πολλά χρόνια επιτέλους παρέχει ασφάλεια, γρήγορη διάβαση των βουνών και άνετη άφιξη μέχρι το γιαλό με το ωραίο τουριστικό θέρετρο.
Ο Τσούτσουρος είναι πασίγνωστος για το σπήλαιο της προελληνικής θεάς Ειλειθυίας (θεότητα του τοκετού). Είναι επίσης γνωστός για τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα της ευρύτερης περιοχής, για την υπέροχη φύση, που συνδυάζει την αγριότητα του βουνού και τη δροσιά της θάλασσας, για το μοναδικό ξηρό κλίμα του, (με σχεδόν σταθερή θερμοκρασία του σε όλες τις περιόδους του χρόνου), για τις καλές υποδομές του, τις γραφικές ταβέρνες του, το φρέσκο ψάρι και τα ντόπια φρούτα και λαχανικά του, αλλά κυρίως την καλή καρδιά και φιλοξενία των κατοίκων του, στοιχεία ελκυστικά και ικανά να προσφέρουν ωραία, απολαυστική ξεκούραστη και ποιοτική διαμονή. Η νέα μαρίνα που κατασκευάζεται θα προσφέρει καταφύγιο και ανεφοδιασμό σε μικρά πλεούμενα, ακτοπλοϊκά και ιστιοφόρα κρουαζιέρας.
Φεύγοντας από τον Τσούτσουρο και επιστρέφοντας στα Κάτω Καστελιανά, ο δρόμος οδηγεί με ανατολική κατεύθυνση στα Φαβριανά. Το χωριό είναι χτισμένο πάνω στο λόφο. Δεσπόζει στην περιοχή παρέχοντας θαυμάσια θέα μέχρι τη λοφογραμμή που χωρίζει την πεδιάδα της Μεσσαράς από την πεδιάδα του Αρκαλοχωρίου και του Καστελίου Πεδιάδος. Τους χειμερινούς μήνες βρυχάται στα πόδια του ο Αναποδάρης ποταμός, ενώ το καλοκαίρι ένα διαρκές δροσιστικό αεράκι δεν επιτρέπει στη δυσφορία του καύσωνα να κυριαρχήσει.
Τα ευρήματα όμως στην περιφέρεια του χωριού και η γειτνίασή του με την επικράτεια της αρχαίας Πριανσού, δεν πρέπει να μας αφήνουν ανυποψίαστους για τη μακρά ιστορία του τόπου.
Ο δρόμος που περνά μέσα από το χωριό αποτελεί την πρώτη χάραξη του νότιου οδικού άξονα της Κρήτης, που πλησιάζει στην ολοκλήρωση του. Συνεχίζοντας το δρόμο αυτόν φτάνουμε στο επόμενο χωριό που είναι το Δεμάτι και αμέσως μετά συναντάμε το πρώτο χωριό του επόμενου Δημοτικού Διαμερίσματος Σκινιά.
[1] Κατάστιχο Εκκλησιών και Μοναστηριών του Κοινού» Ζαχαρία Τσιρπανλή Έκδοση Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1985 σελ.191
[2] Βλ. «ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΜΑΖΑ (Καλού χωριού Πεδιάδος) ΚΑΙ ΤΑ ΜΙΝΩΙΚΑ ΙΕΡΑ ΚΟΡΥΦΗΣ» Κρητικά χρονικά Τόμος 5ος 1952 σελ. 96 κ.ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου